بررسی دعای نوزدهم صحیفه‌سجادیه در پناه بردن به رحمت الهی در زمان خشکسالی | دست به دامان آسمان در طلب باران

به گزارش شهرآرانیوز؛ بحران‌هایی مثل کم‌آبی و خشک‌سالی با اینکه نتیجه رفتار‌های نادرست و گناهان خود ماست، فرصتی است که وصف «رحمن» و «رحیم» بودن خدا را بیشتر از همیشه و هرجا احساس کنیم؛ چون خدا حتی آنجایی که تاوان کرده‌هایمان را پس می‌دهیم، بازهم با امداد‌هایی مثل دعا، هوایمان را دارد و دستمان را ر‌ها نمی‌کند؛ چنان‌که برای بارش باران رحمتش، دعا و نماز را به یاری‌مان فرستاده است؛ مثل دعای نوزدهم صحیفه‌سجادیه که اوج نیاز بندگان و اوج رحمت و قدرت خداوند را عیان می‌کند.

ما را به باران سیراب کن

دعای نوزدهم صحیفه‌سجادیه از دعا‌های حضرت زین‌العباد (ع) است که به هنگام قهر آسمان و خشک‌سالی، برای طلب باران رحمت الهی خوانده می‌شود. در این دعا، حضرت زین‌العابدین (ع) به فواید باران برای انسان، ویژگی‌های باران‌های سودمند و تمثیل باد و باران به‌عنوان نمادی از برانگیخته شدن موجودات در روز قیامت، اشاره و برای نزول باران به‌عنوان یکی از نعمات الهی، سپاسگزاری و بیان می‌کنند: «اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَیْثَ، وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِغَیْثِکَ الْمُغْدِقِ: خدایا! ما را به باران سیراب کن و رحمتت را به باران پرآب و فراوان بر ما گسترش بخش!»

بارانت را مایه نعمت ساز، نه نقمت

این دعا در هفت فراز تنظیم شده است و موضوع اصلی آن، طلب باران در هنگام خشک‌سالی است. امام‌سجاد (ع) در این دعا به ویژگی‌های باران سودمند و همچنین منافع باران برای انسان اشاره می‌کنند. حضرت در این دعا، بارانی را از خدای متعال طلب می‌کنند که مناسب ما باشد و همه عالم را احیا کند، لذا می‌فرمایند: «اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَیْثَ.» غیث به بارانی که در آن نفع و برکت باشد، گفته می‌شود؛ باران نرم و ملایمی که برای ما سازندگی دارد.

رحمتت را سرازیر کن

فراز‌های دعای نوزدهم صحیفه‌سجادیه به‌زیبایی یادآوری می‌کند که بارش باران با جان جهان چه می‌کند، وقتی می‌فرماید: «وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ‏ بِغَیْثِکَ الْمُغْدِقِ مِنَ السَّحَابِ الْمُنْسَاقِ: خدایا! رحمت خودت را بر ما سرازیر کن و نشر بده با باران پرمایه و فراوانی که برای ما می‌فرستی.» این یعنی باران، یکی از مهم‌ترین مظاهر رحمت و عنایت و لطف خدا بر بندگان است.

نفس عالم به آب بسته است

امام‌سجاد (ع) در این دعا به‌زیبایی به رابطه معنادار باران با نعمت‌هایی همچون رشد و پرورش میوه و نباتات، اشاره و این نکته را یادآوری می‌کنند که آنچه از میوه‌ها و انواع گل و گیاه در این عالم دراختیار آدمی است، بدون باران، حیات و وجود نمی‌یابند و در زندگی بشر مثمر نمی‌شوند؛ آنجا که حضرت بیان می‌کنند: «وَ امْنُنْ عَلَى عِبَادِکَ بِإِینَاعِ الثَّمَرَه: خدایا! بر ما منت بگذار که با آوردن باران، میوه‌ها و نباتات رشد کند و به نتیجه برسد؛ چون بدون باران هیچ‌یک از اینها به ثمر نمی‌نشیند.»

باران، معادباوری را تقویت می‌کند

این دعا در عین طلب باران ظاهری، مدرسه اصول اعتقادی به‌ویژه توحید و معاد است؛ خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی» این یعنی حیات عالم وابسته به آب است. خدا به‌واسطه باران بهاری، درختان خشک‌شده و مرده از سرمای زمستان را بیدار و زنده می‌کند، لذا امام‌سجاد (ع) در این دعا بیان می‌کنند: «وَ تُخْرِجُ بِهِ مَا هُوَ آتٍ: خدایا از این آب بارانی که می‌فرستی، از زمین مرده و گیاهان مرده، دوباره خارج کن چیز‌هایی که در آینده باید به ما برسد.» و این حیات دوباره، خود آیینه معاد است تا بدانیم خدایی که با نزول قطرات باران به عالم، حیات می‌بخشد، قدرت زنده کردن دوباره بندگان بعد از مرگشان را هم دارد.

او را بخوانیم تا اجابت شویم

شاید این سؤال پیش آید که چطور دعا می‌تواند سبب بارش باران شود، مگر نه آنکه باران تحت‌تأثیر اتفاقات زیست‌محیطی است و باید شرایطی به لحاظ آب‌وهوایی باشد تا ابر‌ها بر ما ببارند، پس اینجا دعا چه نقشی دارد؟ این وعده خداست که بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را: «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» و این فقط مربوط به خواسته‌ها و آرزو‌های شخصی نیست، بلکه در بحران‌ها و مشکلات اجتماعی هم دعا مثل شاه‌کلیدی است که قفل‌های بسته را باز می‌کند و امام‌سجاد (ع) در دعای نوزدهم صحیفه‌سجادیه، یکی از مهم‌ترین آن شاه‌کلید‌ها برای گشودن قفل خشک‌سالی را به ما ارائه کرده‌اند.

در ادامه حتما بخوانید بارش امید در اوج ناامیدی

حواسمان به قدرت برتر عالم باشد

البته اجابت دعای طلب باران نیز همچون دعا برای دیگر حوائج، شرایط و آداب خود را دارد. مهم‌ترین این شرایط، شناخت و معرفت نسبت به خدا و اخلاص در خواندن اوست؛ اینکه چشم طمع و امید از هرکه غیرخداست، ببریم و تأثیر در همه امور زندگی را در کف قدرت خدا بدانیم؛ چنان‌که امام سجاد (ع) در پایان دعای نوزدهم صحیفه به این مهم، اشاره و بیان می‌کنند: «إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ: تو بر هر کار توانا هستی» و این شامل بارش باران و دفع خشک‌سالی‌هایی که همه را دردمند و نگران کرده است، نیز می‌شود.

دل و زبانمان یکی باشد

برای آنکه دعاهایمان در طلب باران به مقصد اجابت برسد، باید قلب و زبانمان یکی باشد؛ یعنی وقتی خدا را برای طلب باران می‌خوانیم، باید از عمق وجود ایمان داشته باشیم که نه‌فقط در بحران آب و خشک‌سالی بلکه در هر بحران دیگری، راه‌حل در دستان خداست و همان‌طور که به‌زبان او را می‌خوانیم، در دل نیز باید تنها خدا را مؤثر در عالم بدانیم؛ اینکه فقط اوست که اگر بخواهد، باران رحمت بر ما می‌بارد و جان تشنه زمین را سیراب می‌کند.